تشکیل شورای ثبت جهانی برای اولویت‌های ۱۰ سال آینده
به نقل از خبرگزاری مهر: نشست ثبت جهانی میراث فرهنگی و دستاوردهای آن پیش از ظهر دیروز در سالن اجتماعات پژوهشگاه میراث فرهنگی با حضور کارشناسان وزارت میراث فرهنگی و تیم تدوین کننده پرونده‌های ثبت جهانی برگزار شد. این برنامه پس از ثبت بیست و هفتمین پرونده ایران به نام کاروانسراهای ایرانی در فهرست یونسکو برگزار شده است.
در این برنامه علی دارابی معاون و قائم مقام وزارت میراث فرهنگی گفت: با ثبت ۵۴ کاروانسرا تعداد آثار جهانی ایران به ۲۷ پرونده افزایش پیدا کرد البته با سایت‌هایی که قبلاً در کشور ثبت جهانی شده از جمله قنوات و باغ‌های ایرانی نزدیک به ۱۰۴ سایت ثبت شده جهانی در ایران داریم. همه اعضای تیم ما به خاطر مشکلات ویزا نتوانستند در یونسکو حاضر شوند. سفارت ما هم یک هفته بیشتر نبود که در عربستان آغاز به کار کرده بود البته مشکلاتی برای کشورهای دیگر هم برای صدور ویزا وجود داشت.
حدود ۷۰۰ کاروانسرای ایران ثبت ملی و ۵۴ مورد ثبت جهانی
وی گفت: با تلاش گسترده‌ای که در عربستان انجام شد سهمیه ایران محفوظ ماند. قرار است افرادی از ایکوموس جهانی به ایران بیایند تا پرونده نهایی شود و سال آینده در کنار پرونده دیگری که داریم ثبت شود. کاروانسراها عظمت معماری ایران را نشان می‌دهند و نمادی از هنر و معماری و شهرسازی و ساخت و ساز نیاکان ما هستند. آنها در گرما و سرما جانپناهی برای مردم بوده اند. امروز خیلی از آنها عظمت خود را دارند. فضای فرهنگ و تمدن ایرانی در همه آنها روایتگر عظمت فکر و اندیشه ایرانی است از همین حیث بود که این پرونده با اجماع ۲۱ عضو یونسکو تصویب شد و همه به احترام فرهنگ و تمدن ایرانی برای این مردم و پیشینه تاریخی بزرگ ایرانی ادای دین کرده و با احترام صحبت کردند.
در ایران بیش از هزار کاروانسرا داریم که حدود ۷۰۰ مورد آنها ثبت ملی شده و ۵۴ مورد هم جهانی است. از همه همکارانی که در سال‌های گذشته روی پرونده کار کردند به خصوص در دو سال گذشته تشکر می‌کنم.
دارابی بیان کرد: سفارت ایران در عربستان ضیافتی برگزار کرد در آنجا چند نفر از همکاران سوال کردند که فایده ثبت جهانی چیست. این مسئله مهمی است باید به مردم آن را توضیح دهیم. ثبت جهانی در واقع ثبت اعتبار است. هر اندازه این اعتبار برای یک ملت بیشتر باشد اعتبار جهانی آن ملت هم بیشتر است. ثبت آثار در یونسکو به مثابه دارایی یک ملت محسوب می‌شود. همچنین رابطه معناداری بین توریست و سایت‌های جهانی وجود دارد. در رتبه بندی کشورها وجود سایت‌های جهانی برای توریست‌ها در اولویت قرار دارد. ثبت جهانی بار معنایی دارد. وقتی یک اثر طبیعی، تاریخی یا ناملموس، جهانی می‌شود همه مردم فارغ از نژاد و مذهب خود را مسئول نگهداری و حفظ آن می‌دانند و تنها محدود به یک جغرافیا نمی‌شود.
مشارکت فعالان و مردم در حفظ سایت‌های جهانی
دارابی گفت: از طرفی در راستای افزایش سواد رسانه‌ای، توجه نخبگان و تشکل‌های مردم نهاد و فعالان و مردم به مشارکت در حفظ سایت‌های جهانی بیشتر می‌شود. این گروه‌ها نسبت به سایت‌های جهانی احساس تعلق بیشتری می‌کنند. در جریان برگزاری ۴۵ مین نشست ریاض از تعدادی سمن‌های فعال تجلیل شد. این تشکل‌ها آن دسته از نهادهایی هستند که داوطلبانه در یونسکو ثبت نام کرده و فعالیت می‌کردند. از این حیث یونسکو از آنها تجلیل کرد. من امیدوارم که در ایران هم سمن‌ها با قدرت شکل بگیرند و فعالیت کنند و آنهایی هم که الان حضور دارند سطح فعالیت‌های خودشان را افزایش دهند.
عدم انحصار و امضای طلایی در پرونده‌های ثبتی
داشته‌های میراث فرهنگی خود احترام قائل هستند. حکمرانانی موفق هستند که همه عناصر ملی را به کار بگیرند. ما به شفافیت و ساختمان شیشه‌ای میراث فرهنگی اعتقاد داشته و وفاداریم. در این مدت تلاش کردیم این بحث که گفته می‌شود انحصار یا امضای طلایی وجود دارد را برداریم. چون میراث متعلق به همه جامعه است و برای اینکه نگاه خاص فردی بر ثبت جهانی حاکم نباشد شورایی متشکل از بزرگان را تشکیل دادیم و گفتیم برای ده سال آینده اولویت‌ها را مشخص می‌کنیم.
وی افزود: بیش از ۲۵ ملاقات با افراد و نمایندگان مختلف برای توضیح و بحث و گفتگو درباره میراث جهانی داشتیم و مکاتبات مختلفی با استان‌ها انجام شد. بیش از ۲۰۰ مورد را در حوزه میراث فرهنگی ملموس و ناملموس احصا کردیم تا اولویت‌ها مشخص شود. کسانی که تجربه و اهلیت کارشناسی را در خود می‌بینند به ما در تدوین و تکمیل ثبت جهانی کمک کنند و در سامانه‌ای که به زودی اعلام می‌شود ثبت نام کنند. این افراد توسط هیأت علمی انتخاب می‌شوند و از کمک آنها استفاده می‌کنیم.
معاون میراث فرهنگی گفت: در برخی از استان‌ها عده‌ای به عنوان کارشناس می‌گویند ما می‌توانیم کاری کنیم پرونده شما جهانی شود. از همین تریبون اعلام می‌کنم که چنین چیزی نیست. ما برای افراد دوره‌های آموزشی می‌گذاریم و از افراد داوطلب کمک می‌گیریم اما با ضوابط درست.
و در آخر
در ادامه نشست ذات الله نیکزاد معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی گفت: ۵۴ اثر به فهرست میراث جهانی اضافه شد. این کاروانسراها بخشی از فرهنگ و تمدن ایران هستند و نمادی از فرهنگ ایران محسوب می‌شوند این آثار نماد و استعاره‌ای از دنیای گذران است.