معماری نفیس‌ترین و ارزشمندترین خانه پایتخت؛ خانه مقدم
خانه موزه مقدم، عمارتی تاریخی و مجلل در قلب تهران یکی از زیباترین و ارزشمندترین خانه‌های ایران و حتی جهان است. حیاط سرسبز، معماری خارق‌العاده، کاشی‌های خوش‌رنگ فیروزه‌ای بر زیبایی و عظمت این خانه افزوده‌اند. آنچه بیش از هرچیز بازدیدکنندگان را شگفت‌زده می‌کند تزیینات زیبا و اشیای تاریخی خانه است. عمارت تاریخی مقدم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده. و امروز به‌عنوان موزه و کافه، پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ است. برای آشنایی با تاریخچه، معماری و تزیینات ارزشمندترین و نفیس ترین خانه ایرانی با ما همراه باشید…
تاریخچه خانه موزه مقدم
عمارت قجری مقدم در اواخر این دوره توسط یکی از درباریان قاجار به نام محمدتقی خان بنا شد. محمدتقی خان ملقب به احتساب الملک، ریاست اداره احتسابیه تهران را برعهده داشت و وزیر مختار ایران در برن سوئیس بود. پسر کوچک‌تر او محسن مقدم پس از اتمام تحصیلات، همراه همسرش سلما کویومجیان زاده بلغارستان از فرانسه به ایران باز می‌گردد. او که از اساتید برجسته باستان‌شناسی دانشگاه تهران بود پس از فوت پدر، عهده‌دار خانه اجدادی‌اش می‌شود. همسرش در دوره‌ای، ریاست کتابخانه ملی ایران را بر عهده داشت. از سبک خانه، علاقه محسن مقدم و همسرش به فرهنگ و تاریخ مشهود است. بعد از فوت آن‌ها خانه در اختیار دانشگاه تهران قرار داده شد و امروز به خانه موزه مقدم تبدیل شده.
اشیا تاریخی عمارت مقدم
این زوج در کنار فعالیت‌های علمی، به جمع‌آوری آثار و اشیا ارزشمند از کاوش‌های باستان‌شناسی یا عمارت‌های در حال تخریب می‌پرداختند. به‌همین دلیل اشیا تاریخی بسیاری در دل این خانه قدیمی جای گرفته. آثار تاریخی با قدمت زیاد مانند اشیای سفالی و شیشه‌ای، ابزار سنگی، آثار مفرغی، مهرها و اشیای فلزی! این اشیا به شکل هنرمندانه‌ای در جای‌جای خانه نصب شده و زیبایی عمارت را دوچندان کرده‌اند. برخی از این آثار کلکسیونی چیدمان و نظم خاصی دارند.
معماری باشکوه خانه موزه مقدم
خانه تاریخی مقدم با مساحت ۲۱17 مترمربع دارای در ورودی و نمای قدیمی است. اولین چیزی که در بدو ورود جلب توجه می‌کند حوض، شمعدانی‌ها و رنگ‌های فیروزه‌ای، آبی آسمانی و بنفش است. خانه شامل فضاها و حیاط‌های درونی، بیرونی و سرایداری است. عمارتی سفیدرنگ با معماری چشم‌نواز ایرانی، که گچ‌کاری‌های زیبا و تزیینات آن، چشم هر بیننده‌ای را به‌خود خیره می‌کند. خانه مقدم دارای بخش‌های مختلفی است که هریک زیبایی‌های خاص خود را دارند. کتابخانه دکتر مقدم، کافه رستوران خانه مقدم و گلخانه‌ای زیبا با کاشی‌های لعاب‌دار تزیین شده از امکانات خانه به‌حساب می‌آیند. حوض ژاپنی، اتاق قاجار یا سالن زمستانی، ساختمان اربابی و ساختمان تابستانی از دیگر قسمت‌های خانه موزه مقدم هستند.
ساختمان بیرونی یا تابستانی
ساختمان بیرونی یا تابستانی حیاطی است که اتاق پیشخوان در آن قرار گرفته و اتاق کناری آن سالن پذیرایی است. در قسمتی از این اتاق زندگی و فعالیت‌های علمی استاد مقدم به بازدیدکنندگان معرفی می‌شود. در بخش دیگری نیز آثار تزئینی چوبی، وسایل آشپزخانه و صندوق‌خانه قدیمی نمایش داده می‌شود.
کتابخانه خانه موزه مقدم
کارگاه و آتلیه شخصی محسن مقدم در زیرزمین، با وجود آثار دکتر مقدم و انواع کتب باستان‌شناسی در سال ۱۳۳۷ تبدیل به کتابخانه‌ای دیدنی شد. علاقه‌مندان می‌توانند از کتاب‌ها برای انجام پژوهش‌هایی در حوزه‌های مختلف استفاده کنند.
حوضخانه
روی دیوار حوضخانه، که از قدیمی‌ترین بخش‌های عمارت است، تزیینات زیادی مانند کاشی و قطعات ظروف سفالین قرار گرفته. که متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم هجری قمری بوده و سیر تحول صنعت کاشی و سفال در ایران را نشان می‌دهد.
سالن زمستانی یا اتاق قاجار
اتاق زمستانی در حیاط اندرونی با تزیینات گچ‌بری دوره زندیه اصفهان و شومینه‌ای از قصر فیروزه یا کاخ فیروزه سوگلی ناصرالدین‌شاه تزیین شده. به دلیل تزیینات به‌کاررفته، اتاق قاجار هم نامیده می‌شود.
ایوان باشکوه
ایوانی زیبا در ضلع شمالی و اربابی و روی ستون‌های بلند و باشکوه قرار گرفته. ایوان دو سنتوری گچ‌بری و چهارستون با گچ‌بری کرنتی دارد. با دو ردیف پله به‌صورت مارپیچ به حیاط متصل می‌شود و هنوز شکل قدیمی خود را حفظ کرده. کاشی‌های صفوی، آینه‌کاری زندیه و کاشی‌های معرق و خشتی قاجار و پهلوی اول، زیبایی، قدمت و عظمت ایوان را چند برابر کرده. گویی ستون‌ها و طاق از کاخ خواهر ناصرالدین‌شاه آورده شده.
ساختمان اربابی
در ساختمان اربابی خانه موزه مقدم می‌توانید هنر مردم ایران را از نزدیک مشاهده کنید. این ساختمان به شکل ساختمان‌های قرون وسطی طراحی و ساخته شده.
عناصر حیاط
وسط حیاط اربابی حوضی قرار دارد که متعلق به حمام فتحعلی شاه قاجار بوده. آب حوض از طریق جوی کناری به استخر وارد می‌شود. استخر و آب‌نما که با الهام از آب‌نمای باغ الحمرا اسپانیا ساخته شده و جلوه خاصی به حیاط داده است.
حیاط‌های بیرونی و اندرونی با دیوار و ستون از هم جدا شده‌اند. دیوارهایی با چند ستون که چند طاق روی آن‌ها قرار گرفته. ستون‌ها دارای تزیینات و کاشی‌کاری‌های زیبا و پایه ستون‌ها مانند کاخ چهل‌ستون اصفهان حجاری شده‌اند.
و در آخر
خانه موزه مقدم عمارتی تاریخی است که با وجود اشیا قیمتی و قدیمی از دهه 40 به موزه تبدیل‌شد. این خانه توسط پروفسور پوپ مورخ آمریکایی نیز در مقاله‌ای با عنوان بررسی هنرهای ایران در مجله سپید و سیاه به عموم مردم معرفی شد. خانه موزه مقدم در تهران، میدان حسن آباد، خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی واقع شده. بازدید از ارزشمندترین خانه ایران در تمام روزهای هفته به جز دوشنبه‌ها و ایام سوگواری از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۹ امکان‌پذیر است.