تی‌تی کاروانسرا؛ از معدود کاروانسراهای شمال ایران

بخشی از تاریخ و معماری ایران را کاروانسراها روایت می‌کنند. کاروانسرا فضایی برای استراحت و اتراق مسافران بوده است. کاروانسراها در یک مسیر، با فاصله مشخصی از همدیگر ساخته می‌شدند تا مسافران بتوانند شب‌ها به آن برسند و استراحت کنند. در این مطلب در مورد یکی از جالب‌ترین کاروانسراهای ایران در شمال کشور یعنی کاروانسرای تی‌تی صحبت خواهیم کرد.

کاروانسرای تی‌تی کجاست؟

کاروانسرای تی‌تی که به زبان گیلکی به آن تی‌تی کاروانسرا می‌گویند، در استان گیلان و شهرستان سیاهکل قرار دارد. این کاروانسرا در 25 کیلومتری شهر لاهیجان قرار گرفته است. این کاروانسرا نسبت به کاروانسراهای مرکزی ایران که اغلب ابعاد بزرگی دارند، کوچکتر است و با مصالح سنگ و آجر و ملات ساخته شده است.

تاریخچه تی‌تی کاروانسرا

درباره قدمت و تاریخچه این کاروانسرا دو نظر وجود دارد؛ برخی معتقدند این بنا متعلق به دوره تیموریان که حکومت محلی کیایی در آنجا حضور داشتند، است. ولی طبق نظر دیگری این بنا متعلق به دوره صفوی است. با این داستان که تی‌تی خانم؛ عمه‌ی یکی از شاهان صفوی تصمیم می‌گیرد کاروانسرای زیبایی در این شهر بنا کند.

معماری کاروانسرای تی‌تی

این بنا از انواع کاروانسراهای برون شهری است که 2 ایوان دارد. ساختار فضاها به این صورت است که در ابتدا ورودی قرار گرفته، پس از آن فضای هشتی وجود دارد و سپس میانسرا وجود دارد. میانسرا دو اتاق هستند که در ضلع شرقی و غربی هشتی قرار گرفته. در چهار کنج این کاروانسرا، چهار اتاق قرار دارد. در میان حیاط آن یک حوض وجود دارد. اصل تقارن در ساختار کاروانسرای تی‌تی دیده می‌شود.

ثبت ملی و جهانی کاروانسرای تی‌تی

این اثر در تاریخ 12 آذر 1375 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، تی‌تی کاروانسرا به‌ همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند.

منبع تصاویر: میراث آریا